Pannen- en steenbakkerij De Mortelsfiche PF00009  


Pannen- en steenbakkerij De Mortels


Naam
Pannen- en steenbakkerij De Mortels


Type
Pannenfabriek en steenbakkerij


Ligging
Toponiem: -
Adres: Bosrandstraat, Lommel
Kadasterperceel: -
Coördinaten: 51,24984; 5,33190


Periode
1867-1880


Eigenaar
-


Toestand
Gesloopt/verdwenen.


Beschrijving/informatie/geschiedenis

In het begin van de 19de eeuw, en allicht eerder, waren er in Lommel al verschillende veldovens. Tot het eind van de eeuw werden daar tichelstenen of karelen gebakken. In Lommel werd onder andere leem (klei) gestoken in de Putten, achter het kanaal Herentals-Bocholt.

Vanaf 1840 verkoopt de gemeente Lommel heel wat 'woeste gronden'. Zo ook wordt in 1859 een perceel van 70,5 ha in het Hondsbos verkocht aan Leopold Vandercruyssen, grondeigenaar te Heffen (prov. Antwerpen), voor de oprichting van een pannen- en steenbakkerij.

Dit is de omgeving waar een aantal jaren later, nl. in 1867, een steen-, pannen- en plaveienbakkerij werd gestart: Pannen- en Steenbakkerij De Mortels. Deze fabriek bleef volgens bepaalde bronnen tot in de jaren 1880 werkzaam. De 'briqueterie' staat evenwel ook nog duidelijk zichtbaar op de Belgische militaire stafkaart van 1904 én op een Nederlandse kaart uit 1901 ('steenbakkerij').

Er waren blijkbaar nog andere initiatieven in Lommel, maar meer informatie ontbreekt hierover. Ene Peter Hamblok, leerlooier, deed in maart 1843 bij de gemeente een aanvraag tot oprichting van een steenbakkerij op een heideperceel niet ver van de weg op Luiksgestel, gevolgd door een analoge vraag in juni vanwege Jan Corstiens, geneesheer te Eksel, voor een perceel langs de Luikersteenweg. Enkele jaren later was een zekere N. Flament op Kerkhoven bedrijvig als 'briquetier'.
Later, in 1906, startte de familie Emsens met een steenbakkerij aan Stevensvennen. Die was actief tot 1910.


Meer foto's


Bronnen
- Inventaris Onroerend Erfgoed over Lommel
- Jaarboekje voor de geschiedenis van Lommel, Bruno Indekeu, Deel 4 (Leuven, 2019)
- Informatie via Marcel Dings