Panoven Op de Bresil fiche PWOD020  


Panoven Op de Bresil


Naam
Panoven Op de Bresil (inventarisnummer 20)


Type
Pannenoven


Ligging
Toponiem: Op de Bresil
Adres: Geverslaan, 3650 Lanklaar (Dilsen-Stokkem)
Kadasterperceel: A 345 (oud)
Coördinaten: 51,0129; 5,7247


Periode
<1843 tot 1931 (afbraak)


Eigenaar
Wenmakers Mathijs, rentenier, Maastricht


Toestand
Gesloopt/verdwenen.


Beschrijving/informatie/geschiedenis

Beschrijving (bron: W. Driesen):
" Deze bestaet in eene kleinen oven voor 2000 pannen. Een slegt en klein afdak, onder het welk een zeer slegt huisje bestaet, het welk bijna onafscheidbaer deel maekt van het fabriek. Deze pannenbakkerij is bij den steenweg gelegen. "


Op het ogenblik van de inventaris in 1843 was deze panoven ('pannesjop' in het Maaslands dialekt) eigendom van Mathijs Wenmakers, een rentenier uit Maastricht. Later was de familie Eggen-Jennen eigenaar. In 1865 werd Gaspard Eggen vermeld als pannenbakker. Zijn zoon Jean was ondernemer en had o.m. een houthandel en zagerij. Jean Eggen was verder niet alleen eigenaar van de pannenoven, hij had ook nog een veldoven aan de ander kant van de steenweg én was burgemeester! Voor de dagelijkse leiding van de pannenoven en de brikkenbakkerij deed hij een beroep op P.J. Keymis die hij aanstelde als 'surveillant'. Na de dood van Jean Eggen in 1912, werd de pannenfabriek verder uitgebaat door P.J. Keymis, die regelmatig een vergoeding uitkeerde aan de erfgename, dochter Mariette Eggen (1897-1942). Wanneer die in de twintiger jaren trouwde, nam haar man Gabriël Debilde (1898-1969), het beheer van het bedrijf in handen.

De families Tielens, Buskens, Cardinaels en Opdelocht waren jaren na elkaar de arbeiders op de oven. Nadat de Mijn van Eisden werd opgestart vanaf 1922 was er blijkbaar een groot te kort aan werkkrachten en gingen ook vrouwen aan de slag in de pannenbakkerij: o.m. de gezusters Tielens en Josephine Willen. Naar verluidt tot grote verontwaardiging van pastoor Roex.

In die jaren is de pannenbakkerij blijkbaar uitgebreid. Er zouden vijf ovens beschikbaar zijn, waarvan er vier meestal in gebruik waren. Er werden ook plavuizen of tegels gebakken. De laatste eigenaar, Debilde, deed in die periode een poging om zijn steenbakkerij te mechaniseren, maar dat liep fout en meteen was het begin jaren '30 ook afgelopen voor de pannenbakkerij.

Net als de andere steen- en pannenbakkerijen in de Maasvallei maakte deze steenbakkerij gebruik van alluviale klei of leem, dit wil zeggen klei die lang geleden tijdens de ijstijden (Weischel-glaciaal, 116000 tot ongeveer 11000 jaar geleden) door de Maas werd afgezet.


Meer foto's


Bronnen
- De pannebakkerijen in Limburg, 1941-1844', W. Driesen, Volkskunde, nr. 3 (1981), p. 215-239.
- Informatie via Frans Medaer, waarvoor met veel dank.
- 'Van Lankerse brikken, pannen en plevuzen', F. Meijers, 'Lanklaar, het dorp waarin we leven', 2, Geschiedkundige Kring 'De Vreedsel', Lanklaar
- Online begraafplaatsen: Lanklaar