home > woord en beeld >

De Schulense pannenbakkers rond 1840

Een interessante bron voor onze zoektocht naar de Schulense pannenbakkers is het artikel geschreven door Willem Driesen. Het verscheen in 1980 in het tijdschrift 'Volkskunde'. Willem Driesen is nu bibliothecaris in Sint-Truiden en werkte toen voor het provinciaal Domein Bokrijk.

Het artikel bespreekt de geschiedenis van de pannenindustrie in Limburg en meer concreet in de helft van de 19de eeuw. Het artikel is gebaseerd op een inventaris die gemaakt werd in de jaren 1840 naar aanleiding van de opmaak van het eerste kadaster. Daardoor is het meteen ook een mooie aanvulling bij de informatie die terug te vinden is in de buurtwegenatlas omdat beide documenten alles met elkaar te maken hebben.

Men heeft in het begin van de 19de eeuw een volledige inventaris gemaakt van alle toenmalige Limburgse 'industrie' met het oog op de opmaak van het kadaster en de invoering van de onroerende belasting (zgn. grondbelasting). Daardoor staan ook alle Limburgse pannenbakkerijen in de bijlage van dat artikel vermeld mét de oorspronkelijke beschrijving.

Voor Schulen staan er 4 pannenbakkerijen vermeld: 3 in de Rey en 1 in de Leemkuilstraat!

Dankzij deze inventaris krijgen we eindelijk een duidelijker beeld van de Schulense pannenbakkers! Meteen weten we nu ook van wie de gebouwen uit de buurtwegenatlas zijn!

In de Rey
Percelen C96 en 81 (grootte 4a en 4a en 35 ca)
VOS Pieter Jan, beroep pannebakker, eigenaar
Wijziging of afbraak in 1846 en 1879

Beschrijving:
Bestaet uit enen oven, sterk doortimmerd om er blauwe pannen te kunnen maken en inhoudende 8 à 9000 stuks. De loodswerken in tamelijk goeden staet en zeer uytgebreydt, zijn gelegen op de twee hiertegen gemelde percelen. De pannen dezer gemeente zijn om hare goede hoedheyd be(r)oemd.



In de Rey
Perceel C 69 (grootte 8a 30ca)
POLLARIS Jan We., beroep landbouwster, eigenaar
Wijziging of afbraak in 1886

Beschrijving:
Den oven van deze fabryk is wel zoo groot als die van het voorgaende (nr. 34) en dienst ook tot het maken van blauwe pannen. De loodswerken in goeden staet, bij den oven gelegen, bieden nagenoeg dezelfde oppervlakte aen.

In de Rey
Perceel C 70 (grootte 3 a 80ca)
VANCOOSEN Hendrik, landbouwer, eigenaar
Wijziging of afbraak 1846

Beschrijving:
Deze pannebakkerij heeft eenen oven van omtrent 8000 pannen en werkt slechts met een tafel. Er worden ook blauwe pannen gebakken, maer de loodswerken zijn weynig uytgebreyd.

De woningen van de families Pollaris (onderaan) en Vancoosen (bovenaan) in de Pannestraat:



En tenslotte:

In de Leemkuylstraet
Perceel C 448 (grootte 4a 20ca)
VAN CLUYSEN Pieter Jan, landbouwer, eigenaar
Wijziging of afbraak 1871

Beschrijving:
idem nr. 36

Meer info en bronnen:
De pannebakkerijen in Limburg, 1941-1844', W. Driesen, Volkskunde, nr. 3 (1981), p. 215-239.